فابرژه : تخم مرغهای شگفتانگیز طلایی Fabergé egg
فابرژه : تخم مرغهای شگفتانگیز طلایی
Fabergé egg
کارل فابرژه طلا ساز و جواهرگری بود که همه چیز را با ظرافتی بینظیر از طلا میساخت. در کارهای فابرژه ظرافت و خلاقیتی دیده میشد که خانوادههای اشرافی، فابرژه را استاد و آثارش را شاهکار مینامیدند. اما چگونه یک استاد کار گمنام روسی به پر طرفدارترین جواهر ساز اروپایی تبدیل شد و چرا این تخم مرغها ارزش زیادی دارند و با قیمتهای نجومی به فروش میرسند؟!
درست است، تا حدودی این گران قیمتی به خاطر کمیاب بودن تخم مرغهای جواهر نشان است چراکه فابرژه فقط 50 نمونه از این تخم مرغهای منحصر به فرد را ساخت که هر کدام فصلی از زندگی عاشقانه تزارهای رومانوف را حکایت میکند.
برای مثال یکی از این تخم مرغهای معروف را امپراتوریس روسیه در سحرگاه روی میز صبحانهی خود پیدا کرد، این هدیه از طرف شوهرش تزار دوم بود تا خاطره تاج گذاریشان در تابستان گذشته را زنده کند؛ فابرژه جواهر ساز سلطنتی ساخت آن را به عهده داشت. فابرژه در تخم مرغ مجسمهای کوچک و جالبی گذاشته بود. بله؛ این مجسمه مدل منیاتوری کالسکهی تشریفاتی روسی در قرن 18 بوده که چرخهای این کالسکه از پلاتین و مزین به الماس بود.
این گنج زیبا و ارزشمند از زمان سقوط مالکانش زندگی پر طلاتمی داشته است که سر انجام در سال 2004 در حراجی به قیمت 24 میلیون دلار فروخته شد. این تخم مرغ بخشی از یک کلکسیون شد که شامل 9 عدد تخم مرغ عید پاک سلطنتی بود که طی 40 سال توسط مارکن marken در نیویورک جمع آوری شد و سرانجام کل کلکسیون بیش از 100 میلیون دلار فروخته شد.
تا اینجا در طلامگ بخشی از داستان تخم مرغهای معروف فابرژه را خواندید در ادامه این مقاله میتوانید بیشتر درباره این برند و تخم مرغها و صاحبان آن بدانید.
تاریخچه فابرژه
خانواده "فابرژه" اصالت فرانسوی داشتند در سال 1800 میلادی به دلیل انتخاب مذهب پروتستان از طرف لویی چهارم تحت تعقیب بودند به ناچار و برای حفظ جان خود مجبور به ترک فرانسه شدند و به شرق اروپا گریختند نام اصلی کارل فابرژه، پیتر کارل فابرژه Peter Carl Fabergé بود.
در سال 1846 از پدری مهاجر و مادری دانمارکی متولد شد. دوران نوجوانی کارل فابرژه در مدرسه آلمانی سن پترزبورگ سپری شد. پدرش یک مغازه جواهرفروشی کوچک در محلهای خوب داشت در سنین جوانی کارل فابرژه این شانس را داشت که برای یادگیری جواهرسازی به کشورهای فرانسه، ایتالیا و آلمان سفر کند. هنر حکاکی روی سنگ را مدیون دوره کارورزی که در فلورانس گذرانده بود میدانست. در سن 26 سالگی به سن پترزبورگ بازگشت و خیلی زود مدیریت فروشگاه پدر را به عهده گرفت.
بیشتر بخوانید: برند بولگاری ، قدیمی ترین برند طلا و جواهر
شکوفایی فابرژه با ساخت تخم مرغ طلا
در سال 1885 تزار روسیه الکساندر سوم به فابرژه سفارش ساخت هدیههایی به مناسبت عید پاک داد، هدیه باید خاص و منحصر به فرد میبود به طوری که باید همسرش "ماریا فودورفنا"، را تحت تأثیر قرار میداد، هدیه آماده شد و در ظهر عید پاک بعد از صرف ناهار با اشراف، در کاخ کرملین به ملکه داده شد، ملکه با چشمان متعجب تخم مرغی از جنس طلای زرد میدید که با مینای سفید رنگ مات پوشیده شده بود طول آن که تقریبا اندازه یک تخم مرغ واقعی بود اما این همه ماجرا نبود درون تخم مرغ مجسمه مرغی از جنس طلا وجود داشت با چشمانی از جنس یاقوت، این خاصترین هدیههای بود که تا آن زمان یک ملکه دریافت کرده بود.
هدیهای که به وسیله فابرژه ساخته شده بود، تمام افرادی که در مهمانی بودند را تحت تاثیر قرار داد و باعث تحسین همه حضار شد بعدها ملکه در نامهای به خواهرش گفته بود که «فابرژه جواهرسازی بینظیر است و از نظر او یک نابغه است.» از همان سال 1885فابرژه تبدیل شد به تامین کننده رسمی جواهرات دربار در حقیقت شروع موفقیتهای فابرژه از عید پاک همان سال شروع شد و فابرژه موفق شد استاد کارهای مختلف را در تمام روسیه در کارگاه خودش جمع کند. کارگاه او مجموعههای بود که هر کدام از آنها که در زمینههای مختلف تخصص داشتند در کارگاه او کار میکرد افرادی مانند "کولین"،"پرچیت"، "ویگستروم" هر کدام از اینها تیم خود را داشتند که شامل افراد ماهری در زمینههای مختلف میشد در انتهای این زنجیره، از کار ورزها استفاده میشد که نوجوانانی بودن که عمده فعالیت آنها جارو زدن زمین و قرار دادن هیزم در زیر دیگ بخار بود، از ویژگیهای کارگاه او این بود که امکان استفاده افراد از فضا، مواد اولیه و ابزار بصورت رایگان وجود داشت.
بیشتر بخوانید: طلا را بیشتر بشناسیم
هم زمان با استخراج گاز و ایجاد خطوط راه آهن روسیه در زمینه های مختلف رونق را تجربه میکرد و این به این معنا بود که افراد ثروتمند جدیدی ظهور پیدا میکردند، این افراد به دنبال تجمل بودن و همین امر باعث رونق کارگاه فابرژه شد بطوری که نمایندگی در شهرهای مختلف تاسیس کرد.
شعبه اصلی در سن پترزبورگ در خیابان "بولشایامورس کایا " قرار داشت، ساختمان چهار طبقهای بود که، در طبقه اول خرده فروشی قرار داشت و در طبقه دوم فرآیند ساخت و تولید اتفاق میافتاد، طبقه سوم مخصوص سفارشات پستی بود و طبقه چهارم دفتر کارل فابرژه قرار داشت فقط مشتریان خاص امکان ملاقات با او را داشتند و تصمیم نهایی در مورد محصولات در این طبقه گرفته میشد، بر روی میز او چکشی وجود داشت در صورتی که کاری توجه آن را جلب نمیکرد با آن چکش آن را از بین میبرد.
فابرژه محصولاتی گوناگون در زمینههای مختلف تولید میکرد، از جعبههای سیگار گرفته تا ساعت و شیشههای عطر، از قاب آینه تا دستههای عصای جواهر نشان.
راز موفقیت فابرژه
او میدانست مشتریها چه چیزی میخواهند فابرژه بسیار هوشمندانه مدیریت میکرد، یکی از کارهایی که انجام میداد دریافت و ارسال سفارشات با پست بود چیزی که در آن زمان بیشتر شبیه انقلاب در تجارت جواهرات بود هر ساله فابرژه با ساختن تخم مرغهای عید پاک تزار روس و همسرش را تحت تاثیر قرار میداد، اتفاقی که هر ساله رخ میداد ساخت تخم مرغهای باشکوه تر و مجلل تر بود.
ارتباط فابرژه با دربار به قدری مستحکم شده بود که با فوت اکساندر سوم در سن 49سالگی در اثر نارسایی کلیه، نیکولاس دوم که بجای پدر، تزار روسیه شده بود رویه سفارشهای عید پاک به فابرژه را ادامه داد. در سال 1897فابرژه با خلق یکی از معروف ترین تخم مرغهای خود خاطره تاجگذاری تزار جدید را زنده کرد.
تخم مرغ تاجگذاری با سطحی مینا کاری شده به رنگ زرد لیمویی نیمه مات بود. فابرژه میتوانست در 142رنگ میناکاری کند و این در حالی بود در بین جواهرسازان قبل و بعد از آن اتفاق نیفتاده بود. گرچه ظاهر آن شاهکار زیبایی بود اما اتفاق اصلی در درون آن بود، کالسکهای مینیاتوری از کالسکهای که تزار با آن به محل تاجگذاری رفته بود، پنجرههای آن از جنس کریستال بودن و به قدری استادانه ساخته بود که با چرخاندن دستگیرههای کوچک در میشد و درهای کالسکه را باز کرد.
در میان مهمانان افرادی از خانواده سلطنتی بریتانیا بودن و این سرآغازی بود از همکاری فابرژه و دربار انگلیس، نتیجه این همکاری افتتاح یک شعبه در لندن بود. در این شعبه سفارشهای دربار انگلیس نیز انجام میشد از مجموعه سفارشهایی که ادوادرهفتم به فابرژه داده بود میتوان به مجسمهای از سگ ادوارد اشاره کرد. «سزار» سگ ادروارد بود و مجسمهای از آن از جنس سنگ یمانی سفارش داده بود چشمانی از جنس یاقوت، با قلادهای از جنس طلای زرد که جملهای روی آن نوشته شده بود «من از آن پادشاهم» دقیقا شبیه جملهای که بر روی قلاده سزار وجود داشت.
بیشتر بخوانید: پیر کاردین یکی از موفق ترین ها
در سال 1900 از فابرژه دعوت شده بود که در نمایشگاه طلا و جواهرات پاریس شرکت کند، همسر تزار اجازه داد که سه عدد از تخم مرغهای عید پاک در اختیار فابرژه برای نمایش در غرفه خودش قرار بگیرد، در روز آخر دعوت شد که او یکی از داوران باشد و در نهایت آن روز عالی ترین نشان فرانسه یعنی نشان لوژیونور دونور به او اهدا شد و اتحادیه جواهرسازان پاریس به او لقب متیخ Mertia به معنی استاد دادند. مهارت او در تولید محصولات به حدی رسیده بود که ساعتهایی تولید میکرد که در هر ساعت یک زنگ مخصوص میزد و درون آن پرندهای آواز خوان قرار داشت که نوک و بالهای خود را تکان میداد.
در سال 1901 تزار روسیه نیکولاس دوم تخم مرغ یک سبد گل را به همسرش الکساندرا داده بود، تخم مرغهای فابرژه دیگر یک حجم تخم مرغی شکل با جواهرات تزیین شده نبودند، تبدیل شده بودن به شاهکاری هنری در نهایت زیبایی این تخم مرغ در برگیرنده گلهایی بود از گیاهانی که در بهار و تابستان در روسیه شکوفه میدادند.
جواهرساز فرانسوی "کارتیه " سه سال بعد با الهام از کارهای فابرژه شروع به تولید گلها و حیوانات جواهرنشان کرد و از میناکاری به تقلید از کارهای فابرژه استفاده کرد.
شمشیر جواهر نشان برای پادشاه حبشه و انگشتری که بوسیله تزار به دالایلاما هدیه داده شد، محصولاتی از فابرژه بود که برای تاج داران جهان تولید میشد.
بیشتر بخوانید: جورجیو آرمانی جاودانه خاکستری
با اینکه سالهای 1904،1905 سالهای پر رونق برای کسب کار برای فابرژه بود با این وجود در این سالها هیچ تخم مرغی عید پاکی ساخته نشد روسیه درگیر جنگ با ژاپن بود در این جنگی که در جنوب اقیانوس آرام در حال وقوع بود تقریبا تمامیناوگان دریایی روسیه از بین رفت از سال 1906 سفارش تخم مرغهای عید پاک دوباره از سر گرفته شد.
در 1914 روسیه با فرماندهی نیکولاس دوم وارد جنگ جهانی اول شد در سالهای جنگ جهانی بر خلاف سالهای جنگ با ژاپن، سفارشهای تخم مرغ عید پاک ادامه پیدا کرد. تخم مرغ عید پاک 1916 نشان دهنده بلوغ کارل فابرژه میباشد به گفته نویسنده کتاب تخم مرغهای فابرژه هر تخم مرغی صندوقی بیان کننده از اتفاقات دوران خودش است.
غروب فابرژه
در سال 1916 تخم مرغ ارتش پولادین ساخته شد این تخم مرغ با ظاهر سیاهش بسیار متفاوت از هدیه های عید پاک است. سوپرایز درون آن نقاشی آبرنگی بر روی عاج فیل است که با قابی از جنس طلا و الماس تزیین شده است، نقاشی در برگیرنده تصویری از تزار و فرزندش در جمع بزرگان در میدان جنگ است.
یکی از عواملی که باعث منحصر به فرد شدنش است این بود که، این آخرین تخم مرغ ساخته شده میباشد. تخم مرغ 1916 نیمه کاره ماند و هرگز کامل نشد. این اثر به همراه 9 تخم مرغ دیگر تنها تخم مرغهای عید پاک هستن که در خاک روسیه وجود دارند محل نگهداری آنها ساختمان کرملین میباشد که بعدا از آن ساختمان برای موزه استفاده شد.
بخش اعظمی از تخم مرغها به وسیله استالین بطور مخفیانه فروخته شد از مجموعه 50تخم مرغ فابرژه هفت عدد از آنها تا امروز مفقود هستند.
بعد از انقلاب به دلیل نزدیکی فابرژه به دربار خطراتی او را تهدید میکرد به همین دلیل فابرژه تصمیم به فرار از روسیه گرفت. همسر و پسر کوچکتر او بوسیله سورتمه از فنلاند به سمت سوییس سفر کردند و فابرژه به دلیل نزدیکی به دربار انگلیس توانست با پوشش دیپلمات انگلیسی بوسیله قطار به سمت غرب برود و سرانجام در 24دسامبر 1920در سن 74سالگی در لوزان سویس در گذشت و جسد اون برای دفن به فرانسه برده شد.
در سال 1930در حالی که جهان شناخت چندانی از آثار فابرژه نداشت تخم مرغ ، 1885اولین تخم مرغی که برای تزار ساخته شد با قیمت ناچیز 85 پوند در حراجی کریستی فروخته شد و این در حالی اتفاق افتاد که 73سال بعد تخم مرغ عید پاک سال 1902به قیمت 8,900,00 پوند در حراجی فروخته شد.
نام برند فابرژه چند بار در طول قرن گذشته خریداری شد و به فروش رسید، و در بازار لوازم آرایشی مورد استفاده قرار گرفت.
در سال 2007 یک شرکت سرمایه گذاری نام برند را خریداری کرد دوباره کسب و کار جواهرات فابرژه را راه اندازی کرد.
برند فابرژه از نظر فابر یکی از جواهرگران
توبی فابر از خالقان تخم مرغ گفت: «فابرژه اشیاء را میساخت و بعد تغییراتی روی آن ایجاد میکرد تا همه جامعه از طبقات متوسط روسیه بتوانند آن را سفارش دهند و تهیه کنند.»
وی افزود: «از پایان قرن نوزدهم روسیه به سرعت در حال صنعتی شدن بود و در این مسیر به جمع آوری ثروت توجه میکردند. این شرایط بازار مناسبی برای فابرژه بود و به مراتب بزرگتر از مشتریانش در سن پترزبورگ بودند.»
فابر ادامه داد: « او هنوز هم یک خط قوی در جواهرات، زیور آلات و قاب های آیینه دارد و وسایل زیبا و لوازم جانبی برای همه می سازد.»
وی اضافه کرد: «کارگاه نقره مسکو، به طور خاص برای طبقات متوسط ساخته شده بود و مردم در مورد اینکه مجموعه های فابرژه غیر از کارد و چنگال است صحبت می کردند.»
فابر ادامه داد: «فابرژه یک نام تجاری لوکس با به رسمیت شناختن در سراسر جهان تبدیل شد و توسط سلطنت با این شعار که هر یک از آیتمها بسیار خوب ساخته شده است، حمایت میشد.»
در سال 1882 ارتباط با سلطنت برای فابرژه اتفاق افتاد که تزار الکساندر سوم تحت تأثیر کار فابرژه در نمایشگاه پان روسیه مسکو قرار گرفت.
تخم‌مرغ‌های گران‌بهای عید پاک فابرژه که برای خانواده تزار و دیگر شخصیت‌های صاحب نام قرن نوزدهم ساخته می‌شدند، نشانگر دوران شکوفایی صنعت طلاسازی است.
با طلامگ همراه باشید:
گران قیمت ترین دندان ، دندان طلا
جالب بود چه تخم مرغهای جنجال برانگیزی است اون چنتایی که گم شدند کجاست بنده خدا هم در حال فرار بوده هم اینهمه هنرمندی خیلیه وخیلی با شکوه است تخم مرغی که درون ان رمز هایی دیگر است چقدر برای اون کسی که برای اولین بار اون رو باز میکنه شور انگیز است